Pneumonija je zapaljenje parenhima pluća. U većini slučajeva su mikroorganizmi uzročnici, ali može biti i neinfektivne etiologije (aspiracija hrane, želudačne kisjeline, stranih tijela, zatim reakcije preojetljivosti, kao i pneumonije indukovane ljekovima i zračenjem). Pneumonia je značajan uzrok smrti djece širom svijeta, naročito u zemljama u razvoju. Prouzrokuje smrt godišnje kod 4 miliona djece širom svijeta. Upala pluća može varirati u simptomima od blagih do opasnih po život. Najteža je kod dojenčadi i male djece, kod osoba s drugim zdravstvenim problemima ili oslabljenim imunološkim sastavom. Često je teško uzrok pneumonije odrediti. Bakterije i virusi su nađeni u 44-85% slučajeva, a u 25-40% slučajeva je nađeno više uzročnika. Načešće se u kombinaciji nalaze Streptococcus pnaemoniae – pneumokok, respiratorni sincicijalni virus RSV, Mycoplasma pnaeumoniae. Specifični faktori rizika za nastanak pneumonije uključuju: – neku bolest pluća, astmu ili cističnu fibrozu – anatomske malformacije – gastroezofagealni refluks ili aspiraciju sadržaja – neurološke poremećaje – bolesti koje pogađaju imunitet, kao što su imunodeficijencije i hemoglobinopatije
Da bi se utvrdila etiologija pneumonije potrebno je uzeti u obzir epidemiološku situaciju, starosnu dob, godišnje doba, imunološki status i zdravstveno stanje djeteta. Od virusnih pneumonija najviše obolijevaju djeca od 2-3 godine. Najčešći patogen među virusima je RSV – kod djece mlađe od tri godine. Drugi virusi koji izazivaju pneumoniju su parainfluenca virus, Influenca virus, Adeno virus. Od nevirusnih patogena za djecu mlađu od 5 godina značajni su Streptococcus pnaeumonie, Mycoplasma pnaeumoniae, Chlamydia pnaeumoniae, Streptococcus pyogenes i Staphilococcus aureus. Virusne infekcije donjih partija respiratornog trakta češće se javljaju u jesen i zimu. Vakcinalni status je bitan jer djeca koja su vakcinisana protiv H influence tipa B i S pnaeumonije, rjeđe se inficiraju ovim patogenima. Imunosuprimirana i bolesna djeca su podložna specifičnim patogenma, npr. djeca oboljela od cistične fibroze su podložna infekcji Pseudomonasom. Blagi znaci i simptomi često su slični onima od prehlade ili gripe, ali oni traju duže.
Znaci i simptomi upale pluća su: – Groznica, znojenje; – Temperatura niža od normalne tjelesne temperature kod osoba s lošim cjelokupnim zdravljem ili oslabljenim imunološkim sastavom; – Kašalj, koji može proizvesti gustu, ljepljivu sluz; – Bol u grudima prilikom disanja ili kašlja; – Kratkoća daha; – Umor i bolovi u mišićima; – Mučnina, povraćanje ili tečne stolice; – Glavobolja. Kod novorođenčadi i dojenčadi simptomi su: – Povraćanje; – Povišena temperature; – Kašalj: – Dijete je nemirno, umorno ili bez energije; – Otežano disanje; – Otežano hranjenje.
Kada potražiti doktora? – Kada je dijete mlađe od dvije godine; – Kada dijete ima druge zdravstvene probleme ili oslabljen imunološki sastav; – Ako dijete prima hemoterapiju ili uzima ljekove koji slabe imunološki sastav. Upala pluća zvuči zastrašujuće, ali je istina sasvim drugačija – većina djece kod kojih se pneumonija otkrije na vrijem, brzo se izliječi i potpuno oporavi. Virusne i bakterijske pneumonije traju načešće nekoliko dana, karakterišu ih simptomi gornjih partija respiratornog trakta – obični rhinitis i kašalj. Kod virusnih pneumonija javlja se i povišena temperatura koja je niža u odnosu na bakterijske infekcije. Najčešći znak pneumonije je tahipnea. Uočavaju se interkostalne, subkostalne i suprasternalne retrakcije, lepršanje nozdrva i korišćenje pomoćne respiratorne muskulature. Ponekad se javlja i cijanoza, naročito kod nedonoščadi. Auskultatorni nalaz uključuje pukote i vizing. Klinički je teško razgraničiti virusne od bakterijskih pneumonija. Bakterijske pneumonije kod starije djece obično počinju naglo drhtavicom, povišenom temperaturom, kašljem i bolom u grudima. Klinički nalaz zavisi od stadijuma bolesti. U ranom stadijumu u području oboljelog dijela pluća auskultatorno nalazimo oslabljen disajni šum i pucketanje. Kako bolest napreduje – mogu da se jave brojne komlikacije (izliv, empijem, pneumothorax). Dijagnoza: Jedino pregled pedijatra može da dovede do prave dijagnoze
RTG pluća potvrđuje dijagnozu, a može i da ukaže na neke komplikacije. Da li je uvijek potrebno uraditi rendgenski snimak pluća? Najčešće nije obavezno “slikati” dijete, kada se za vrijeme opšteg pregleda jasno čuje karakterističan nalaz na plućima – situacija je onda jasna i dijagnoza je nesporna. Ipak, kada dijete zaista izgleda kao da ima pneumoniju a ona se ne čuje slušalicama, treba uraditi i snimak pluća i vidjeti da li postoji zapaljenje. Ima pneumonija koje se ne mogu slušalicama čuti zato što je zapaljenski proces duboko u plućima, pa je daleko od slušalica i uva pedijatra. Takve pneumonije se vide na rendgenskom snimku. Diferencijalna krvna slika nam pomaže da razgraničimo da li je bakterijska ili virusna pneumonija. Kod virusne pneumonije ukupni leukociti su normalni ili povišeni, ali njihov broj ne prelazi 20.000/mm3 sa limfocitnom predominacijom. Kod bakterijske pneumonije ukupan broj lekocita je povišen u rasponu od 15-40.000/mm3 sa predominacijom granulocita. Brzina sedimentacije, CRP – povišene vrijednosti ovih pretraga ukazuju na infekciju. Potrebno je uraditi nalaz antitijela na određene mikroorganizme ili uzeti uzorak iskašljaja kako bi izolovali potencijalne uzročnike bolesti. Definitivnu dijagnozu pneumonije pneumonije potvrđuje izolacija uzročnika. Upale pluća bez visoke temperature su rijetke, ali ih ima.
Dodajte komentar