Kašalj je jedna od tri stvari koju ne možete sakriti. Kašalj (lat. tussis) je ustvari naš odbrambeni mehanizam kojim se odstranjuje sekret i strane čestice, te ostali iritansi koje nadražuju disajne puteve, ali takođe može da ukazuje i na niz različitih akutnih i hroničnih oboljenja. Kašalj može biti po dužini trajanja akutni i hronični. Akutni kašalj ne traje više od tri nedjelje. Najčešći uzroci akutnog kašlja su infekcije gornjih disajnih puteva, najčešće izazvane virusima. Najčešći uzroci hroničnog kašlja su hronična opstruktivna bolest pluća, astma, alergijska kijavica, srčana oboljenja, kao i gastroezofagelno refluksna bolest. U zavisnosti od prisustva sekreta kašalj može biti suvi i produktivni. Suvi kašalj je neproduktivan, ne prati ga stvaranje sluzi, obično je iritantan i neugodan. Produktivni kašalj je praćen stvaranjem sluzi koju je često teško iskašljati. Vrlo često kod respiratornih infekcija suvi kašalj preraste u produktivni. Posebna vrsta kašlja je „tik“ kašalj koji je psihogene prirode. Interesantan je podatak da brzina strujanja vazduha kod kašlja može da odgovara brzini od 300 km /h. Najčešće vrste kašlja zbog kojih se pacijenti javljaju ljekaru su: – Laringelarni kašalj – javlja se usljed nadražaja grkljana, pacijenti ga opsiju kao “promukao” iscrpljujući kašalj koji im ne dozvoljava da udahnu; – Trahealni kašalj – karakteriše ga specifičan zvuk koji se u medicinskom kolokvijalnom žargonu naziva “lavež“. Često je prisutna i bol u grudnom košu; – Astmatski kašalj – uporni kašalj, praćen otežanim disanjem; – Bronhijalni kašalj – ima svoj kontinuitet, bez karakteristično naglih napadaja. U početku je suv, a potom slijedi iskašljavanje koje, ukoliko je prisutna infekcija, može imati žućkasto – zelenu boju; – Pušački kašalj – nastaje usljed oštećenja sluznice disajnih puteva štetnim materijama iz cigareta. Praćen je stvaranjem sluzi. Nagomilana sluz, koju je često teško izbaciti, može biti plodno tlo za razvoj infekcije; – Kašalj kod srčanih bolesti – obično se javlja pri naporu ili pri vodoravnom položaju tijela. Prilikom kašljanja u plućima je prisutan i osjećaj pucketanja i glasnog zvuka. Može biti praćen iskašljavanjem pjenušavog sadržaja.
Tretiranje kašlja zavisi od njegove etilogije kao i starosti pacijenta. Za suvi nadražajni kašalj najbitnija stavka je vlaženje zraka, naročito u prostorijama gdje imamo centralno ili drugo grijanje koje isušuje vazduh. To je moguće uz aroma-terapijske mirisne lampe i inhalacije. Ne preporučuju se citrusi, menta i teške cvjetne note, dok su poželjan izbor lavanda, kamilica, čajevac, kajeput, ruzmarin, bor, tamjan, kadulja, bosiljak, kim, komorač i crni biber. Takođe se preporučuje adekvatno ovalaživanje sluznice mlakim čajem ili vodom. Napici i hrana ne bi smjeli biti prevrući ili prehladni da se nadražaj na sluznici ne bi pojačavao. Tu su takođe različite vrste sirupa i pastila.
Za liječenje produktivnog kašlja koriste se tzv ekspektoransi. Oni podstiču ublažavanje nastanka i lakše izbacivanje sluzi. Sekretolitici razmekšavaju i otapaju bronhijalnu sluz. To su ekstrati bršljana, eterična ulja timijana, eukalpitusa, metvice… Mukolitici smanjuju viskoznost sluzi (bromheksin, acetilcistein, karbocistein) i sekretomotorici koji su ustvari eterična ulja.
U našem narodu je poznat i čitav niz „domaćih napitaka“, pa ipak svaki uporni kašalj, kašalj koji je praćen drugim simptomima i koji ometa kvalitet života treba prijaviti ljekaru.
Dr Staša Višnjić, pedijatar
Dom zdravlja, Nikšić
Dodajte komentar