Crna Gora kao država koja je ratifikovala osnovna međunarodna dokumenta koja se tiču osnovnih ljudskih prava i osnovnih sloboda, uključujući seksualnu orjentaciju i rodni identitet, preuzela je obavezu da ta ista prava osigura svojim unutrašnjim zakonom.
U cilju sprovođenja zaštite prava i sloboda LGBT osoba, te borbe protiv diskriminacije, Vlada Crne Gore je oformila Savjet za antidiskriminaciju koji je pripremio Strategiju za unapređenje kvaliteta života LGBT osoba u Crnoj Gori. Tako u skladu sa navedenom strategijom a radi, između ostalog, podizanja nivoa svijesti opšte populacije o pravima i slobodama koje se tiču seksualne orjentacije i rodnog identiteta, organizovane su obuke u oblasti pravosuđa, branitelja ljudskih prava i policijskih službenika. Takođe je država Crna Gora u cilju obezbjeđenja demokratičnijeg društva, sklopila određen broj sporazuma, a sve radi saradnje i zajedničkih aktivnosti na poboljšanju statusa LGBT osoba i na pružanju podrške većoj vidljivosti LGBT zajednice u društvu uopšte.
Strategija je predviđena kao dio borbe protiv svih oblika diskriminacije, i usvojena je sa namjerom da sve društvene institucije, uključujući i nevladine organizacije, rade na poboljšanju položaja LGBT osoba i na smanjenju homofobije i transfobije karakteristične za države u tranziciji i društva sa ukorijenjenim tradicionalnim stereotipnim vrijednostima.
Obzirom da strategija obuhvata petogodišnji period, jasno je da država Crna Gora računa na kontinuitet u dijelu unapređenja ljudskih prava i sloboda.
Usvajanjem strategije stvaraju se uslovi za donošenje zakona i drugih podzakonskih akata koje, osim što obuhvataju prava LGBT osoba, takođe sadrže i normalno odgovarajuće sankcije za kršenje istih prava i adekvatnu odštetu za žrtve.
Značaj ove strategije ogleda se naročito u njenim ciljevima, koji su usredsređeni na otklanjanje svake diskriminacije, bilo ona posredna ili neposredna, a odnosi se na seksualnu orjentaciju ili rodni identitet, te smanjenje homofobije i transfobije u društvu. Imajući u vidu da su Strategijom predviđeni osnovni uslovi za poštovanje prava LGBT osoba, a samim tim i trans osoba, može se reći da je u formalnom smislu, odnosno u smislu stvaranja institucionalnog okvira za borbu protiv diskriminacije, a samim tim i poboljšanje statusa i položaja LGBT osoba stvorena pretpostavka za ostvarenje svih navedenih prava.
U tom smislu, uspostavljene su institucije Zaštitnika ljudskih prava i sloboda Crne Gore, Odbor za ljudska prava i slobode Skupštine Crne Gore, Odbor za rodnu ravnopravnost Skupštine Crne Gore, oformljen je Savez za zaštitu od diskrimniacije i Ministarstvo za ljudska i manjinska prava, te su imenovane kontakt osobe u Ministarstvu zdravlja i javnim zdrastvenim ustanovama za transrodnu zajednicu u interesu snaženja institucionalne brige i programske saradnje.
U zakonodavnom dijelu donesen je set zakona, odnosno izvršene su izmjene i dopune Krivičnog zakona, Zakona o zaštiti ljudskih prava i sloboda Crne Gore, Zakona o zabrani diskriminacije, Zakona o rodnoj ravnopravnosti, Zakon o zaštiti ličnih podataka, Zakon o zdrastvenom osiguranju, Zakon o pravima pacijenata, te je takođe utvrđen predlog Zakona o registrovanom partnerstvu.
Zakon o pravima pacijenata, kao zakon koji obuhvata prava svih pacijenata pa samim tim i prava trans osoba, obzirom na činjenicu da je u Crnoj Gori promjena pola zdrastvenih osiguranika moguća samo iz zdrastvenih razloga, propisuje mogučnost pacijentu, pa tako i trans osobi, pravo na samoodlučivanje (slobodan izbor), u kojem se navodi da pacijent ima pravo da slobodno odlučuje o svemu što se tiče njegovog života i zdravlja, osim u slučajevima kada to direktno ugrožava život i zdravlje drugih lica. Takođe je u istom članu propisano da pacijent slobodno odlučuje između više mogućih oblika medicinskih intervencija, te pravo na informisanje i obavještenje. Predviđeno je i pravo pacijenta na privatnost i povjerljivost, čime se uređuje zaštita privatnosti prilikom dijagnostičkih i/ili terapijskih procedura.
Imajući u vidu da postupak liječenja trans osoba počinje odlaskom kod psihologa, zatim kod psihijatra, nakon dobijanja dijagnoze od strane psihijatra da se radi o rodnoj disforiji, trans osoba odlazi kod endokrinologa, nakon čega slijede hormonske terapije i na kraju višegodišnjeg liječenja hormonima, u određenim slučajevima slijedi operativna promjena pola. Za svaku od ovih faza liječenja neophodan je i pacijentov pristanak. Da bi pacijent mogao da da svoj pristanak, on mora biti obaviješten o načinu i toku liječenja, o metodama koje se koriste, o terapiji, o mogućim neželjenim posledicama, a takođe mora biti obaviješten i o trajanju hospitalizacije i troškovima liječenja. Sve ovo utiče na to da trans osoba ima pravo da odluči o prihvatanju ili neprihvatanju predloženih mjera u toku postupka tranzicije, bilo da se radi o hormonskim terapijama ili o krajnjoj hirurškoj terapiji.
Dodajte komentar