[heading size=”7″]Predstavljamo: Klinički centar Crne Gore Klinika za infektivne bolesti [/heading]
U okviru Klinike za infektivne bolesti Kliničkog centra Crne Gore od 2000. godine, zvanično funkcioniše Odjeljenje za zoonoze. Zoonoze su oboljenja koja se sa životinja i njihovih ektoparazita mogu prenijeti na čovjeka.
Načelnik odjeljenja je prof. dr Bogdanka Andrić, specijalista za infektivne bolesti, koja je ujedno i sertifikovani ekspert za transmisivne zoonoze Akademije nauka i umjetnosti u Beogradu od 1993. godine. Na odjeljenju rade i mlađe kolege koje su na specijalizaciji iz infektivnih bolesti: dr Ivana Đuković i dr Ana Bubanja.
S obzirom na brojne nove osobine infektivnih bolesti koje pripadaju zoonozama, funkcionalna povezanost odjeljenja sa drugim odjeljenjima u ovoj ustanovi je intenzivna i kontinuirana.
S obzirom da Klinika za infektivne bolesti funkcioniše u izuzetno teškim prostornim, kadrovskim i drugim uslovima, patologiji zoonoza pridodata su i nejasna febrilna stanja, osipne groznice, respiratorne infekcije (od pandemijskog gripa 2009 godine do brojnih drugih virusnih i bakterijskih upala respiratornih organa). Povremeno se na odjeljenu liječe i importovane tropske bolesti, najčešće malarija (2-3 slučaja godišnje). U toku protekle godine liječena su i 2 slučaja denga groznice.
Bez obzira na teške uslove rada, ne možemo biti nezadovoljni postignutim rezultatima rada. Tome u znatnoj mjeri doprinosi ostvarena saradnja sa Institutom za javno zdravlje Crne Gore, Veterinarskom dijagnostičkom laboratorijom u Podgorici, Veterinarskim fakultetom u Novom Sadu, Vojnomedicinskom akademijom u Beogradu, Naučnoistraživačkom laboratorijom u Beogradu i medicinskim fakultetima u Beogradu, Novom Sadu i Foči. Zahvaljujući radu odjeljenja za zoonoze prvi put su u Crnoj Gori etiološki potvrđena brojna zoonozna oboljenja: rikecijske pjegave groznice, Q groznica, erlihioze, babezioza, dirofilarijaza i koinfekcijski oblici ovih oboljenja.
Odjeljenje za zoonoze je uspješno realizovalo brojne naučnoistraživačke projekte. Od domaćih, Karakteristike transmisivnih artropodnih zoonoza dijagnostikovanih u Crnoj Gori, do međunarodnih, SEE-ERA Net: »Definition of Reshearch need on identifications, predictions and surveillance of emerging and reemerging zoonoses in West Balkan area«, Evropske kancelarije Svjetske zdravstvene organizacije i Medicinskog fakulteta u Podgorici (2006-2008 godine). Na osnovu dobijenih rezultata Svjetska zdravstvena organizacija je izdala monografsku publikaciju.
PATOLOGIJA ZOONOZA U CRNOJ GORI
Do danas je registrovano preko 200 vrsta zoonoznih oboljenja u svijetu. Transmisivne artropodne zoonoze (TAZ) predstavljaju posebnu grupu, jer se na čovjeka prenose preko uboda vektora koji se hrane krvlju (krpelji, buve, komaraci, muve i dr) i učestvuju sa više od jedne trećine u grupi zoonoza. Lajmska borelioza ili lajmska bolest (LB) je najfrekventnije i najaktuelnije oboljenje iz ove grupe. Prema izvještajima Centra za kontrolu bolesti (CDC) 2000. godine, u svijetu je registrovano preko 17 000 oboljelih od LB, što predstavlja više od 50% predhodnog desetogodišnjeg prosjeka obolijevanja od Lajmske bolesti.
Lajmska bolest je multisistemsko infektivno oboljenje koje nakon kratkotrajne akutne faze, koja najčešće protiče asimptomatski ili sa diskretnom kožnom promjenom Erythema migrans (EM) poprima hroničan tok. Prvenstveno zahvata kožu, zglobove, srce i nervni sistem. (Slika 1: A,B,C). Poseban problem predstavljaju multietiološki (koinfekcijski) oblici oboljenja u dijagnostičkom, terapijskom i prognostičkom smislu. Rana i adekvatna dijagnostika i liječenje oboljenja je preduslov da se spriječi razvoj hroničnih i terapijski rezistentnih oblika oboljenja.
Veoma značajnu grupu u Crnoj Gori TAZ-a predstavljaju rikecijska oboljenja. Iz istorije naše medicine poznato je koliko je žrtava odnio pjegavac u toku balkanskih ratova i I i II Svjetskog rata. Srbija i Crna Gora su bile posljednje zemlje Evrope koje su prijavile slučajeve obolijevanja ljudi od pjegavca (1945/1946). Riječi velikog naučnika Žil Nilzena da tifus (pjegavac) nije mrtav, dokazuju novija otkrića široko rasprostranjenih glodara, rezervoara uzročnika, što opravdava bojazan da se stara endemska žarišta mogu ponovo aktivirati. Rikecijske pjegave groznice i Q groznica su prvi put etiološki potvrđene u Crnoj Gori 1996. godine, a erlihoze 2013. godine.
Među parazitarnim transmisivnim zoonozama, babezioza je prvi put dijagnostifikovana u Crnoj Gori 2011. godine, a filarijaza (dirofilarijaza) 2013. godine.
Krajem XIX i početkom XX vijeka, napredak nauke i tehnologije doveo je do revolucionarnih mikrobioloških i farmakoloških otkrića. Vizuelizacija mikrosvijeta (mikroskop), omogućila je njegovo upoznavanje i proučavanje. Otkriće antibiotika, hemioterapeutika i vakcina dalo je čovjeku moćno oružje u borbi protiv mikrosvijeta, što je doprinjelo ostvaranju značajnih rezultata u prevenciji i liječenju brojnih infektivnih bolesti, ali i preoptimističko shvatanje da će infektivne bolesti postati prošlost na koju će podsjećati istorija i heroji prošlih vremena. To je uticalo na neopravdanu marginalizaciju infektivnih bolesti.
Danas u XXI vijeku, svjedoci smo da se ova očekivanja nijesu ostvarila. Infektivne bolesti doživljavaju svoju renesansu. Sve češće se govori o povratku starih kao i o pojavi novih infektivnih oboljenja, među kojima zoonoze imaju jedno od najznačajnijih mijesta.
Ako su nekad bile uzrok pomora stanovništva, seoba naroda, gubitka ratova, pada carstava i propasti civilizacija, danas predstavljaju rastući problem globalizacije, aktuelan i značajan javno-zdravstveni problem, ozbiljnu prijetnju i opomenu za budućnost. Mogućnost upotrebe infektivnih agenasa kao bioterorističkog oružja kontinuirano je prisutna opasnost.
Prof. dr Bogdanka Andrić
Specijalista za infektivne bolesti
Dodajte komentar