Venski čir je promjena na koži koja se javlja zbog nepravilnog funkcionisanja venskih zalistaka. Najčešće se javlja u predjelu potkoljenica (lat. ulcus cruris venosum). Ova hronična rana remeti normalan život bolesnika jer smanjuje njegovu pokretljivost i radnu sposobnost. Najčešće se javlja kod osoba koje su prešle četvrtu deceniju života. Ako se ne liječi na vrijeme i sa adekvatnom terapijom, može dovesti do ozbiljnih komplikacija koje zahtijevaju složenije liječenje i velike materijalne troškove za društvo i pojedinca.
Nasljedni faktor udružen sa uslovima rada (dugotrajno stajanje), povećanom tjelesnom težinom i korišćenjem hormonskih preparata, najčešće dovode do pojave proširenih vena.
Faktori rizika za nastanak venskog čira su:
-Gojaznost
-Smanjena fizička aktivnost
-Profesija vezana za sjedenje ili stajanje
-Varikoziteti
-Tromboze dubokih vena
-Tromboze nastale poslije porođaja ili infarkta
-Mirovanje nakon hirurških intervencija
-Dugotrajna upotreba kortikosteroida.
Tačna etiologija venskog čira nije utvrđena, ali se smatra da on nastaje kao posljedica oštećenja venskih zalistaka i porasta pritiska u krvnim sudovima. Za normalno funkcionisanje cirkulacije potrebno je da postoji razlika pritisaka između arterija i vena. Kada se poremeti cirkulacija u venama i poveća pritisak u odnosu na arterije, dolazi do zastoja krvi, transudacije (izliva) i nakupljanja tečnosti u okolno tkivo. Nastaju poremećaji cirkulacije u koži i pojavljuje se bolest.
Patogeneza nastanka podrazumijeva:
-Ćelijske i sistemske promjene nastale starenjem
-Nedovoljan priliv krvi
-Naseljavanje bakterija i razvoj infekcije
-Tečnost pritiska krvne sudove, tkiva i kožu. Fibrinogen se taloži perikapilarno i blokira transport kiseonika. Nedovoljna oksigenacija dovodi do hipostatskog dermatita. Kiseonik i hranljive materije ne dopiru do kože. Odumiranjem tkiva nastaje otvorena rana (čir).
Težina kliničke slike utvrđuje se na osnovu:
-Pregleda pacijenta
-Laboratorijskih analiza
-Ostalih pretraga (biopsija, dopler krvnih sudova…).
Liječenje obuhvata:
l.Opšte mjere liječenja, tj. liječenje osnovne bolesti i uklanjanje faktora rizika
2.Konzervativno liječenje u koje spada:
-Upotreba elastičnih zavoja i čarapa
-Svakodnevno pranje toplom vodom i sapunom i korišćenje KmnO4 za kupke -Mehaničko čišćenje
-Primjena obloga od NaCl više puta dnevno u trajanju od 15-30 minuta. Oblozi mogu poslužiti i kao debridman rane kad se ostave da se gaza osuši. Skidanjem gaze uklanja se i nekrotično tkivo
(Kod iniciranih čireva sa gram negativnim bakterijama preporučuje se upotreba obloga od 0.5 do 5% NaCl-a.)
-Upotreba lijekova (periferni vazodilatatori)
-Sklerozacija vena.
Primjena hiperbarične oksigene terapije (HBTO) u terapiji venskog čira zasniva se na proliferaciji ćelija i angiogenezi. Tretman se sprovodi jednom dnevno u trajanju do 30 dana (maksimalno), a u prosjeku 10-15 dana (optimalno) na pritisku od 2 ATA (apsolutne atmosfere) do 2,5 ATA sa 100 % koncentracijom kiseonika i trajanjem tretmana do 90 minuta.
Pošto do nastanka rane dovodi hipoksija ili nedostatak kiseonika različitog stepena, to objašnjava zašto HBOT može biti eikasan u liječenju hroničnih rana.
Učinci HBOT-a na zarastanje rana ogledaju se u: -Proliferaciji i sintezi kolagena -Angiogenezi (stvaranje novih krvnih sudova) -Pojačanju aktivnosti faktora rasta -Antimikrobnoj aktivnosti kiseonika.
Za uspješno liječenje preporučuje se udružena primjena svih metoda.
Piše: dr sci. med. Velimir Rubežić Specijalista baromedicine
Dodajte komentar