Izraz “biološki” se odnosi na agense sintetizovane iz proizvoda živog organizma. To su, dakle, ljekovi napravljeni od ljudskih ili životinjskih proteina, dizajnirani da specifično ciljaju i djeluju na biološke puteve zapaljenja u koži i drugim organima. Ciljano specifični medijatori inflamacije su postali značajan i koristan dio dermatoloških terapeutskih mogućnosti danas. Oni moduliraju imuni sistem kroz akcije stimulacije ili inhibicije samo određenog dijela imunog sistema, pa se njihov bezbjedonosni profil generalno smatra povoljnijim nego tradicionalni sistemski imunosupresivni agensi. Ipak, ni oni nisu lišeni neželjenih reakcija, od kojih su neke povezane sa značajnim morbiditetom…
Biološki ljekovi su antitijela i fuzijski proteini sintetizovani rekombinantnom DNA tehnologijom. Blokiraju specifične molekularne ciljeve uključene u aktivaciju i migraciju zapaljenskih ćelija, kao i protivzapaljenske medijatore imunopatogenetskog mehanizma u psorijazi. Djeluju selektivno. Početni preveliki entuzijazam pri primjeni ovih ljekova je u nekom periodu bio zamijenjen opreznim pozitivnim pristupom, uz godine iskustva pri primjeni ovih ljekova. Sada se može reći da imaju dobar sigurnosni profil (efikasnost / sigurnost).
Širom svijeta se koristi biološka terapija za terapiju teških oblika psorijaze, psorijatičnog artitisa, drugih oblika artirisa, inflamatorne bolesti debelog crijeva (Mb Crohn). Biološki medijatori se primjenjuju u obliku injekcija.
Psorijaza se, da podsjetimo, razvija kod ljudi sa genetskom predispozicijom. Imune ćelije su aktivirane i postaju preaktivne, kreirajući infalamaciju u koži (koju mi prepoznajemo kao psorijaza), u nekim slučajevima kao psorijatični artitis. Biološka terapija djeluje na drukčiji način od tradicionalnih metoda, blokirajući aktivaciju i djelovanje imunih ćelija koje imaju ulogu u ovoj bolesti. Važno je uvijek imati na umu da svi sistemski ljekovi, bilo tradicionalni, bilo najnoviji biološki, imaju širok spektar efekata, pa pacijenti pod ovom terapijom moraju biti pod stalnim pažljivim monitoringom.
Biološke ljekove za liječenje kožnih bolesti mogu prepisivati dermatolozi u slučajevima vrlo ozbiljnih i proširenih oblika psorijaze, koji ne reaguju na topikalnu terapiju ili adekvatno primijenjenu fototerapiju (nb UVB ili PUVA), ili druge imunosupresivne ljekove. Kod slučajeva reumatoidnog artitisa, sa slabije izraženom kliničkom slikom na koži, ljekove mogu prepisivati i reumatolozi.
Biološka terapija je udružena sa povećanim rizikom od novih infekcija ili reaktivacijom starih. Kod produženog perioda uzimanja ovih ljekova može se povećati rizik od stvaranja limfoma.
Prije početka primjene biološke terapije treba pažljivo proučiti medicinsku istoriju i uraditi testove na TBC, HIV i druge hronične infekcije, signifikantne bolesti srca i signifikantne znakove ateroskleroze, kao i istoriju postojanja maligne bolesti u prošlosti. Status vakcinacije treba revidirati: treba pojačati vakcinu protiv nekih dječjih bolesti, kao što su pertusis, difterija ili polio, a treba pacijente vakciisati protiv hepatitisa A i B. Neophodne žive vakcine treba dati prije početka terapije. Neophodni su laboratorijski testovi, RTG grudnog koša i druga ispitivanja.
Biološki testovi su kategorisani B i C kategorijom u odnosu na trudnoću, i treba se konsultovati sa ljekarom o planiranju trudnoće (trudnoća se u toku sprovođenja biološke terapije ne preporučuje i prekida se).
Žive i atenuirane vakcine se NE SMIJU DAVATI ZA VRIJEME TRAJANJA BIOLOŠKE TERAPIJE! To uključuje vakcine kao što su herpes zoster, influenca ( (uključujući nazalni oblik), morbili, parotitis, rubela rotavirus, oralna polio vakcina, varičela, žuta groznica, tifoid (oralna forma) i BCG vakcina. Kako je imuni sistem suprimovan, dodatni oprez je neophodan pri putovanju u dijelove svijeta gdje postoji mogućnost ekspozicije infektivnim bolestima.
Iako današnja medicina ima veliko saznanje o ulozi imunog sistema u opštem zdravlju, kao i o načinu uticaja na razvoj i perzistenciju bolesti, to ne znači da znamo sve. Postoji teoretski rizik da biološki lijek može interferirati sa odbranom našeg tijela na neočekivan način dovodeći do sekundarnih bolesti kao što su infekcije, maligniteti i autoimune bolesti.
Biološka terapija koja se može koristiti u oblasti kožnih bolesti generalno uključuje ljekove koji djeluju protiv tumor necrosis factor-a alfa (TNF-alfa), na receptore na površini ćelije, fuzione proteine i intravenozne imunglobuline (IVIG).
BIOLOŠKI AGENSI KOJI DJELUJU PROTIV TUMOR NEKROSIS FAKTORA ALFA ( TNF-α)
TNF-α produkuju multiple ćelijske linije na koži, uključujući keratinocite, Langerhansove ćelije i kožne mast ćelije. Oslobađa se kao rastvorljivi citokin (sTNF) nakon odvajanja od svog ćelijskog površinski-vezanog prekurzora (tm TNF). Oba (sTNF i tmTNF) su biološki aktivni i vezuju se za bilo koji od dva različita receptora: TNF receptor 1 (TNFR1, p55) i TNF receptor 2 (TNFR2, p75). To dovodi do NF-kB aktivacije, promovišući inflamaciju i/ili apoptozu ćelija. TNF receptori su primarno lokalizovani na površini keratinocita, neutrofila, endotelijalnih ćelija i fibroblasta. Rastvorljive forme TNF receptora takođe egzistiraju i vezujući i neutrališući sTNF mogu djelovati kao prirodni TNF antagonist. TNF učestvuje i u regrutovanju imunih ćelija kožnog mikro-okruženja, takođe izaziva lučenje metaloproteinaza i oslobađanje proinflamatornih citokina IL-1, IL-6, IL-8 i GM-CSF. Takođe indukuje interferon-gama, koji pojačava sekreciju IL-12 i ultimativno izaziva tip 1 odgovor. Tako igra ključnu ulogu u odgovoru domaćina protiv inflamacije, infekcije i odbrane od tumora.
Dodajte komentar