Kontracepcija

Kako izabrati odgovarajuće sredstvo za kontracepciju?

Da li ste se pitali zašto su kontraceptivna sredstva pravljena tako da ih uglavnom koriste žene? Da li je problem neželjene trudnoće problem i muškarca i žene ili samo prob­lem žene? Čija su prava u tome uskraćena? Zašto postoji tako malo kontraceptivnih metoda za muškarce?

Ali, hajdemo redom…

Kontracepcija podrazumijeva metode i sredstva sp­rečavanja neželjene trudnoće, a zasniva se na sprečavanju oplođenja i začeća. Postoji više metoda i sredstava koji su tre­nutno najčešće u upotrebi. Većina njih je danas u mnogim sredinama dostupna, ali kako napraviti pravi izbor?

Odluku o tome koje kontraceptivno sredstvo odab­rati, pokušaćemo da Vam olakšamo kroz niz informacija, uz preporuku da izbor kontraceptivnog sredstva treba da ura­dite zajedno sa svojim partnerom, uz konsultaciju sa izabra­nim ginekologom. Na neka pitanja morate imati odgovore kada budete birali najpogodniju metodu kontracepcije. Ta pitanja će Vam postaviti i Vaš izabrani ginekolog, tako da je možda zgodno da kada krenete na razgovor i savjetovanje kod ginekologa ponesete spisak sa spremljenim odgovorima, kao i onaj drugi, sa pitanjima i nedoumicama koje Vas muče. Ovo su najčešća pitanja:

Koliko imate godina? Jeste li rađali?

Kakav je bio porođaj – vaginalni ili carski rez? Koliko je vremena proteklo od posljednjeg porođaja? Jeste li dojilja? Da li ste pušač?

Da li ste do sada koristili neku od kontraceptivnih me­toda?

Koliko često upražnjavate seksualne odnose?

Da li mijenjate partnere?

Kakve su vam menstruacije – obilne, bolne, redovne?

Imate li problema sa kožom – masna koža, bubuljice, maljavost?

Da li pijete neke druge ljekove?

Liječite li se od bolesti krvi, jetre, srca i krvnih sudova?

Imate li neka druga oboljenja?

Za koliko vremena planirate trudnoću?

Želite li povratak plodnosti nakon prestanka korišćenja kontracepcije?

Da li Vam je važno kako se koristi neko kontracep­tivno sredstvo: pije kao tableta, daje kao injekcija, stavlja u vaginu, koristi je Vaš partner, mora da uzima svakodnevno i kad nemate odnose, može da uzima samo kad imate odnose, treba da Vas štiti i od seksualnoprenosivih bolesti…

Da li Vam je važno da je kontraceptivno sredstvo jef­tino?

Mora li se sredstvo izdati ili kupiti uz ljekarski recept?

Neke metode kontracepcije efikasnije su u spreča­vanju trudnoće od drugih. Međutim, morate slijediti uputstva i koristiti ih ispravno. Nijedno kontraceptivno sredstvo nije 100% pouzdano, a neka od njih mogu imati i nuspojave i neželjena dejstva.

Koja su kontraceptivna sredstva koja se mogu uzeti / kupiti bez ljekarskog recepta?

• Muški kondomi

• Ženski kondomi

• Dijafragma

• Spermicidi

Koja su kontraceptivna sredstva koja se NE mogu uzeti / kupiti bez ljekarskog recepta?

• Kombinovana kontraceptivna pilula

• Progesteronska pilula

• Kontraceptivni flasteri

• Depo injekcije

• Hormonski prstenovi

• Intrauterini ulošci – spirale

Šta treba znati o hormonskoj kontracepciji?

Ova vrsta kontracepcije uvedena je 1960. godine. Danas se najčešće primjenjuje oralna hormonska kontracep­cija u obliku tableta koje sadrže dvije vrste hormona – estro­gen i gestagen.

Kod kojih se žena posebno preporučuje primjena oralne kombinovane kontracepcije?

Ove preporuke važe i za druge vrste kombinovane hormonske kontracepcije (flasteri, vaginalni prstenovi, depopreparati).

• Zdrave žene do 35 godina

• Nulipare (žene koje nisu rađale)

• Žene kojima je potrebna efikasna kontracepcija (sa čestim seksualnim odnosima, visokim stepenom anksioz­nosti u vezi sa mogućim nastankom trudnoće i dr.). Ako po­stoji rizik za nastanak seksualno prenosivih infekcija, oba­vezna je tzv. dvojna zaštita, odnosno istovremena upotreba kondoma i kontraceptivnih pilula.

• Žene kojima su značajni tzv. nekontraceptivni po­zitivni efekti hormonskih kontraceptivnih pilula (smanjen intenzitet i dužina menstrualnog krvarenja, ublažavanje te­goba u premenstruacionom periodu, povoljan kozmetički efekat…)

Postoje i medicinske indikacije kod nekih bolesti koje se odnose na primjenu hormonskih kontraceptivnih pilula (sindrom policističnih jajnika; dismenoreja / bolna menstruacija; funkcionalne ciste jajnika; endometrioza; po­remećaj menstruacionog ciklusa.)

Kako „tableta” štiti od trudnoće?

• Onemogućeno je sazrijevanje jajne ćelije i njeno izbacivanje iz jajnika u jajovod;

• Mogućnost prolaska spermatozoida u sluz grlića materice smanjena je,

• Endometrijum (sluznica maternice) neadekvatan je za prihvatanje oplođenejajne ćelije.

Kako se uzimaju kontraceptivne tablete?

Kontraceptivne tablete započinju se uzimati prvog dana menstruacionog ciklusa (prvi dan menstruacije) – sva­kog dana po jedna pilula, tokom 21-og dana, a zatim slijedi pauza od sedam dana. Tokom ovog razdoblja nastupiće menstruacija koja će vjerovatno biti manje obilna i bolna nego ranije. Ukoliko krvarenje izostane, a u slučaju redovnog uzimanja pilule, vjerovatnost trudnoće je mala. Važno je, me­đutim, prestati uzimati kontraceptivnu pilulu sve dok gi­nekolog ne isključi svaku sumnju na trudnoću. Tokom prvih nekoliko mjeseci uzimanja kontraceptivnih pilula moguća je pojava slabog krvarenja između dva ciklusa. Ovo krvarenje je bezazleno – nema razloga za zabrinutost niti za prestanak uzimanja kontracepcijske pilule.