Mladi ljudi danas žive u okruženju koje pred njih stavlja mnogobrojne zamke koje oni često ne prepoznaju ili pogrešno prepoznaju. Život je postao zahtjevan, pun stresova, uz visok stepen otuđenja i veliki broj raspada primarnih porodica. Često zbunjeni ponašanjem sopstvenih roditelja (koji puše duvanske proizvode, konzumiraju alkoholna pića), uz pritisak škole i društva pribjegavaju bjekstvu iz realnosti – makar na kratko – uz pomoć supstancija koje im to omogućavaju. Upotrebom psihoaktivnih supstancija dolazi do promjena u sferi percepcije, osjećanja i ponašanja. Za jedan broj mladih ljudi koji konzumiraju drogu sa ciljem da se „bolje osjećaju”, ovakvo ponašanje je samo prolazna faza u sazrijevanju, koju prevaziđu i koja uglavnom ne ostavlja psihosocijalne niti medicinske posljedice po njih. Ali, postoje i oni drugi slučajevi gdje kratkotrajno uzimanje droga može biti opasno jer vodi osobu ka destruktivnijim oblicima konzimiranja droga. Od supstanci koje se zloupotrebljavaju najčešće su: marihuana, stimulusi, inhalansi, LSD i ostali halucinogeni, kokain i heroin. Krek, nekad omiljena supstanca među srednjoškolcma, skoro je u potpunosti zamijenjena novim trendom kod mladih: stimulusi + alkohol.
DMS-IV klasifikacija Američke psihijatrijske asocijacije pokušava da napravi neophodnu granicu između zloupotrebe supstancija i zavisnosti od psihoaktivne supstance.
Zloupotreba supstancija odnosi se na uzimanje psihoaktivnih supstancija na način koji narušava medicinske, pravne, religijske ili socijalne običaje i oblike ponašanja. Ona dovodi do štetnih posljedica po zdravlje korisnika ali i do oštećenja tkiva ili mentalnih bolesti.
Simptomi zloupotrebe su:
-Ponavljana upotreba koja onemogućava izvršenje redovnih obaveza (posao, škola, porodica)
-Ponavljana upotreba u situacijama u kojima je to izički opasno (upravljanje vozilom ili mašinom… )
-Ponavljani pravni problemi uzrokovani upotrebom supstancija (privođenje zbog nereda… )
-Kontinuirano uzimanje supstancije i pored stalnih ili ponovljenih socijalnih ili interpersonalnih problema uzrokovanih efektima supstancije (svađe s porodicom, prijateljima… )
Zavisnost od psihoaktivne supstancije karakterišu način upotrebe supstancije i prateće aktivnosti, koji su sveobuhvatni (pervazivni), destruktivni ili onesposobljavajući za onoga ko ih koristi i van je njegove kontrole.
Simptomi zavisnosti su:
-Potreba za kompulzivnim uzimanjem određene supstancije
-Prisustvo tolerancije i apstinencijalnih simptoma -Upotreba supstancija kako bi se spriječili apstinencijalni simptomi
-Brz povratak upotrebi supstancija čak i poslije perioda dobrovoljne apstinencije.
Problem zavisnosti spada u domen visoko specijalističkih poslova koji se obavljaju u specijalizovanim ustanovama kroz timski rad više stručnjaka: psihijatar, psiholog, specijalni pedagog, socijalni radnik. Zbog toga, pri sumnji na ovakav poremećaj obavezno je i što prije potrebno zatražiti adekvatnu stručnu pomoć.
Veliki uticaj socijalnih i sredinskih faktora na započinjanje i održavanje upotrebe droga sugerišu i mogućnost njihove psihosocijalne prevencije. Tradicionalni preventivni programi usmjeravaju se na plasiranje u javnost dovoljno validnih informacija, povećanje straha od droga, djelovanjem na moralni aspekt ličnosti i nuđenjem alternativnih aktivnosti.
Časopis MEDICAL će u narednim brojevima dati svoj doprinos u cilju prevencije zavisnosti, ali i u cilju pružanja pomoći svima onima koji su se na svom razvojnom putu susreli sa upotrebom psihoaktivnih supstanci a sada ne znaju kako dalje.
U narednim brojevima pisaćemo o načinima prepoznavanja uživalaca psihoaktivnih supstanci, kliničkim slikama karakterističnim za zloupotrebu različitih psihoaktivnih supstanci, kao i o terapiji narkomanije. Pisaćemo o pokušajima samoizlječenja, o metadonskim programima i novijim programima detoksikacije, ali i o psihoterapiji narkomanije kroz metode grupne i individualnepsihoterapije. Prikazaćemo najznačajnije suportativne terapijske tehnike poput reosiguranja, sugestije, eksternalizacije interesovanja – neophodne za pacijente u apstinencijalnoj krizi.
Ukoliko imate želju da posebno pišemo o nekom poremećaju ili da objavite Vašu priču o načinu izlječenja, kontaktirajte stručnog saradnika za oblast Psihologija, na: radmila.stupar.djurisic@gmail.com.
Dipl. psihološkinja Radmila Stupar Đurišić
Dodajte komentar