Prema podacima Svjetske zdravstvene organizacije, kardiovaskularne bolesti su glavni uzrok smrti na globalnom nivou. Prema posljednjim obrađenim podacima, procjenjuje se da je usljed kardiovaskularnog oboljenja tokom 2016. u svijetu umrlo 17,9 miliona ljudi, što predstavlja 31% smrtnih slučajeva na globalnom nivou. Od ovog broja smrtnih slučajeva, 85% čine smrtni događaji izazvani srčanim udarom i moždanim udarom.
Mr sc. med. Nebojša Bulatović, iz Kliničkog centra Crne Gore, učestvovao je u intervjuu o medicinskom zbrinjavanju pacijenata starije životne dobi. Važan izazov u kliničkoj praksi, kaže on, predstavlja briga o komorbiditetima stečenim kod starijih pacijenata.
Povod za razgovor bilo je njegovo predavaje u okviru Šeste Medikalove konferencije u Budvi. Tema predavanja bila je „Stariji pacijenti sa više komorbiditeta, sve češći izazov u praksi”.
Koji se komorbiditeti najčešće pojavljuju kod pacijenata starije dobi ?
Svaki pacijent je različit i svaki zahtijeva poseban pristup. Stvari koje su komplikovane, mogu biti još komplikovanije u određenim stanjima, naročito sa staranjem. Staranjem raste i rizik od krvarenja, rizik od slabljenja bubrežne funkcije i razvoja bubrežne insuficijencije. Takođe, komorbiditeti bivaju sve češći, biva ih veći broj i pacijent uzima sve više ljekova. Time i njegov rizik od tromboembolijskog događaja postaje sve veći, tako da i prosječni CHA2DS2 Score biva veći.
Šta posebno treba imati u vidu ?
Starenjem, nakon 55 godine, na svakih 10 godina utrostručuje se rizik od moždanih dešavanja, bez obzira na postojeće aritmije. Tako, rizik od krvarenja kod onih pacijenata koji uzimaju antikoagulantnu terapiju, postaje veći.
Imate li neke statističke podatke u vezi sa obolijevanjem starije populacije ?
Ono što je bilo karakteristično na početku ovoga vijeka jeste to da je starija populacija bila manje pokrivena antikoagulantnom terapijom u odnosu na mlađu populaciju, upravo zbog straha od krvarenja. Relevantne randomizovane studije uključuju 44% pacijenata koji pripadaju grupi starijih od 75 godina. Prosječna starost pacijenata, prema Roket studiji, iznosi 73 godine, sa CHA2DS2-VAS2 Scorom 3,5. Kod ovih pacijenata konstatovano je, zahvaljujući primjeni testirane terapije, smanjenje sistemskog embolizma za 21%, kritičnog krvarenja za 31%, moždane hemoragije za 35% i fatalnog krvarenja za čak 50% u odnosu na ranije korišćene ljekove. To samo govori da je moguće primijeniti ljekove koji će uticati na bolji tretman pacijenata.
Koji su pacijenti naročito skloni povećanoj konzumaciji ljekova ?
Sa srednjim godinama raste učestalost uzimanja ljekova. Čak 13% pacijenata uzima više od 10 medikamenata. Posmatrano je da li to utiče na efikasnost ljekova, i nije pokazana statistički značajna razlika.
Da li biste izdvojili neku preporuku za liječenje ?
Uvijek nastojimo da dajemo bezbjedan lijek. 2017. godine su izašle preporuke za trojnu terapiju. Zavisno od toga koliki je rizik od krvarenja, vidimo da trojnu terapiju možemo davati tokom 6 mjeseci, kod onih pacijenata koji su u niskom riziku od krvarenja. Onima koji su u većem riziku, možemo samo mjesec dana davati takvu terapiju ili uopšte ne počinjati sa njom, nego primjenjivati dvojnu. Dvojna terapija kod svih ovih pacijenata treba da traje godinu dana, a nakon godinu dana ostaje samo oralna antikoagulantna terapija.
Šta je važno znati pri propisivanju terapije ovim pacijentima ?
Kod pacijenata sa više komorbiditeta raste i rizik od moždanog udara i krvarenja, kao i rizik od bubrežne insuficijencije. Svakako, ti pacijenti koriste i veći broj ljekova. S tim u vezi, potrebno je odlučiti se za što bezbjedniji i komforniji lijek.
Anita Đurović
Dodajte komentar