Akutno oštećenje bubrega (AOB) je relativno nov klinički pojam koji se definiše kao naglo opadanje bubrežne funkcije. AOB je dosta širi termin od termina „akutna bubrežna insuficijencija“ i obuhvata čitav spektar stanja od subkliničkih promjena bubrežne funkcije do akutne bubrežne insuficijencije koja zahtijeva liječenje dijalizama.
Incidenca akutnog oštećenja bubrega (AOB) varira od 5% kod ukupno hospitalizovanih bolesnika do 30 do 50 % kod bolesnika hospitalizovanih u jedinicama intenzivnog liječenja. U kliničkoj praksi AOB se obično dijagnostikuje mjerenjem nivoa serumskog kreatinina koji je nepouzdan indikator akutnih promjena bubrežne funkcije, naročito jer zavisi od životne dobi, pola, mišićne mase i mišićnog metabolizma, te hidracije pacijenta. Gubitak bubrežne funkcije i do 50 % ne mora uticati na koncentraciju serumskog kreatinina. Tokom akutnih promjena u glomerularnoj filtraciji, nivo serumskog kreatinina nije pouzdan marker funkcije bubrega. Porast vrijednosti kreatinina verifikuju se tek nakon nekoliko dana. Diureza se smatra relativno pouzdanim markerom bubrežne funkcije, prije svega markerom oštećenja tubula. Međutim, zbog složenosti veze sa JGF (jačinom glomerularne filtracije) i funkcijom tubula interpretacija diureze bez istovremene biohemijske analize urina može nas često dovesti do pogrešnih zaključaka. Npr, validnost satne diureze kao pokazatelja AOB pri korišćenju diuretika je diskutabilna. Teška oligurija i anurija najčešće ukazuju na postojeće oštećenje tubula ali mogu biti i posledica opstrukcije urinarnog trakta npr. zapušenim urinarnim kateterom ili tromboze vaskularne peteljke bubrega. Imajući u vidu ograničenja u interpretaciji vrijednosti serumskog kreatinina i satne diureze kod teško oboljelih, jasna je potreba za novim, senzitivnijim i specifičnijim markerima bubrežne funkcije. Tokom prethodne dvije decenije došlo je do identifikacije velikog broja serumskih i urinarnih biomarkera koji bi mogli da omoguće raniju dijagnozu i predvide tok AOB, a među najčešće istraživanim su Neutrophil Gelatinase-Associated Lipocalin (NGAL), Kidney Injury Molecule-1 (KIM-1), cistatin C, L-type fatty acid-binding protein (L-FABP) kao i interleukin 18.
Neutrophil Gelatinase-Associated Lipocalin (NGAL) – Neutrophil Gelatinase-Associated Lipocalin (NGAL) je protein mase 21 kDa koji sintetišu ćelije imunog sistema, hepatociti i bubrežni tubulociti. In vitro studije na kulturama humanih proksimalnih tubulocita su pokazale značajno povećanu ushodnu regulaciju NGAL kao posledicu ishemijskog oštećenja ćelija. NGAL se može odrediti enzyme linked immunosorbent assay (ELISA) metodom iz uzoraka urina i plazme. Veći broj studija sa teško oboljelim pacijentima potvrdio je da povišeni nivoi NGAL mogu da predvide nastajanje AOB. Kod kardiohirurških pacijenata vrijednosti NGAL nakon kardiopulmonalnog bajpasa mogu da predvide mortalitet i nastajanje AOB u ranom postoperativnom periodu kako kod odraslih tako i kod djece. Šta više, porast vrijednosti NGAL prethodio je porastu vrijednosti serumskog kreatinina za 1-3 dana. Skorašnja studija je pokazala da NGAL može da predvidi nastajanje kardiorenalnog sindroma kod pacijenata sa akutnom srčanom insuficijencijom. NGAL se pokazao i kao prediktor teškog postoperativnog AOB nastalog nakon transplantacije jetre.
Kidney Injury Molecule-1 (KIM-1) – Kidney Injury Molecule-1 (KIM-1) je transmembranski protein proksimalnih tubulocita mase 104 kDa. Jedinstven je po tome što se ne može naći u normalnim bubrezima dok se značajan porast ekspresije i izlučivanja KIM-1 vidi tek nakon ishemije bubrega ili dejstva toksina ali i u brojnim drugim patološkim stanjima. Dobar je prediktor nastanka AOB.
Cystatin C- Cystatin C je inhibitor proteaza, mase 13 kDa koji sintetišu sve ćelije sa jedrom. Izlučuje se putem bubrega glomerularnom filtracijom da bi se skoro potpuno reapsorbovao u proksimalnim tubulima. Zato koncentracija cistatina C u serumu korelira sa JGF i kao biomarker je superiorna u odnosu na serumski kreatinin jer njegova produkcija ne zavisi od mišične mase, godina i pola. Serumski cistatin C se ipak ne može smatrati pravim markerom AOB jer njegove vrijednosti nisu direktni marker oštećenja bubrega već promjene u JGF. S druge strane, bilo koji proces koji ošteti proksimalne tubule može da poremeti reapsorpciju cistatina C i tako poveća njegovu koncentraciju u urinu čineći urinarni cistatin C na taj način pravim markerom AOB. Određuje se ELISA metodom iz seruma i urina. U uslovima AOB, vrijednosti cistatina C u serumu su povišene i 1-2 dana prije nego što se uoči porast serumskog kreatinina.
L-type fatty acid-binding protein – L-type fatty acid-binding protein (L-FABP) se eksprimira u ćelijama proksimalnih tubula bubrega. Pod dejstvom hipoksije uzrokovane smanjenjem peritubularnog protoka krvi dolazi do povećanog izlučivanja L-FABP urinom.Određuje se iz uzoraka urina ili krvi ELISA metodom. Značaj ovog markera kao prediktora AOB je demonstriran kod više različitih grupa teško oboljelih bolesnika.
Dodajte komentar