Retinopatija nedonoščadi (retinopatija prematuriteta ili retrolentalna fibroplazija) bolest je mrežnjače koja pogađa nedonoščad. Smatra se da je uzrokovana dezorganizovanim rastom retinalnih krvnih sudova koji svojim urastanjem u staklasto tijelo dovode do ožiljkavanja mrežnjače i njenog odvajanja. Bolest može biti blaga i spontano zacijeliti ali u najtežim slučajevima vodi sljepoći. Sva nedonešena djeca imaju rizik od ove bolesti ali je niska porođajna težina dodatni rizični faktor, a toksičnost samog kiseonika i relativna hipoksija nedonoščadi doprinose njenom razvoju.
Patofiziologija
Normalno se mrežnjača razvija in utero i na termin poroda potpuno je vaskulizirana. Kod nedonoščadi ona često nije potpuno prokrvljena, a bolest se javlja kad se vaskularizacija mrežnjače zaustavi a onda abnormalno nastavi. Abnormalni krni sudovi mogu regradirati, ali češće nastavljaju rasti, a zajedno sa njima i vezivno tkivo koje se može kontrahovati i dovesti do odvajanja mrežnjače.
Dijagnoza
Retina se pregleda u midrijazi (proširene zjenice) indirektnim oftalmoskopom da bi odredili koliko su retinalni krvni sudovi proliferisali.
Diferencijalna dijagnoza
Postoji sličnost s dvije bolesti: Familijarna eksudativna vitroretinopatija, genetska bolest kod djece rođene na termin i Perzistentni fetalni vaskularni sindrom, bolest je tipična unilateralno.
Internacionalna klasifikacija
Ova klasifikacija koristi brojne parametre za opis bolesti: klasifikaciju bolesti po zonama (1,2 i 3), cirkumferencijalne granice bolesti bazirane na satima (1-12), težinu bolesti (stadij 1 do 5) i prisutnost ili odsutnost „plus bolesti“.
Prognoza
Stadij 1 i 2 ne dovode do sljepoće, međutim, mogu progredirati do težih stadija. Granična bolest se definiše kao bolest koja ima 50% vjerovatnoće progresije do odvajanja mrežnjače. Progresija do stadija 4 ili kasnije 5 (potpunog odvajanja mrežnjače ) će rezultirati značajnim ili potpunim gubitkom vida kod novorođenčeta.
Praćenje
U cilju da se omogući pravovremena intervencija proveden je sistem praćenja novorođenčadi koja imaju rizik od retinopatije. Ti protokoli razlikuju se od zemlje do zemlje zato što definicija rizika nije jedinstvena ili savršeno derfinisana.
Pregled retine preporučuje se djeci rođenoj prije 30-32 nedjelje gestacije s porođajnom težinom manjom od 1500 gr. Inicijalni pregled se obično provodi oko 4-6 nedjelje života i onda ponavlja svakih 1-3 nedjelje dok se vaskularizacija ne završi.
Liječenje
Periferna ablacija retine je glavno uporište liječenja prematurne retinopatije. Destrukcija avaskularne mrežnjače se najčešće izvodi fotokoagulacijom diodnim laserom zato što su lako prenosni do operacione sale ili neonatalne intenzivne njege. Krioterapija je nešto starija metoda, gdje se sondom zamrzne željeno područje. Bila je ocijenjena u multicentričnim kliničkim studijama kao djelotvorna, ali zbog propratnih nuspojava (upala i oticanje kapka) međutim, nije više metoda prvog izbora. Vitrektomija može doći u obzir kod težih stadija (4 i 5), kada progredira odvajanje mrežnjače.
Samo je nekoliko centara u svijetu specijalizovano u ovoj grani hirurgije, zbog prisutnih rizika i uopšte loših ishoda.
Dr Snežana Grubač, pedijatar neonatolog
Opšta bolnica Nikšić
Dodajte komentar