Dentalni plak je bezbojna ljepljiva masa, koja se sastoji od velikog broja bakterija koje su povezane u mukopolisaharidni matriks. Kada se plak stvori, ne može se odstraniti ispiranjem vodom ili drugim tečnostima, već se jedino moze mehanički ukloniti četkicom za zube. Taloženjem mineralnih soli iz pljuvačke u dentalni plak nastaje zubni kamenac.
Zubni kamenac je čvrste konzistencije a sastoji se od organskih i neorganskih materija. Od neorganskih materija najzastupljeniji su kalcijum i fosfor, a od organskih mukopolisaharidi i lipidi. Takođe, zubni kamenac naseljavaju i bakterije koje u kontaktu sa šećerima luče enzime. Ti enzimi utiču na zub procesima remineralizacije, te vremenom dovode do nastanka karijesa. Sastav zubnog kamenca zavisi od sastava pljuvačke (dokazano je da osobe koje u pljuvačci imaju veču količinu Ca i P intezivnije stvaraju kamenac), ph pljuvačke i oralne higijene (loša oralna higijena dovodi do stvaranja većih količina plaka, koji je osnova kamenca).
Kamenac se na zubima može stvarati iznad nivoa desni – supragingivalni kamenac i ispod nivoa desni -subgingivalni kamenac. Prvo se stvara supragingivalni kamenac koji polako pritiska zubne desni i kod njih izaziva smanjeni protok krvi (hemostatski proces) pa tako nastaje upala desni (gingivitis). Kad se smanji protok krvi u desnima, smanjuju se i odbrambene sposobnosti, pa tako dolazi i do povlačenja desni. Sa povlačenjem gingive dolazi i do povlačenja kosti. Taj proces se stalno ponavlja i tako nastaje parodontalni džep, koji je prva faza u razvoju parodontopatije, a zbog resorpcije kosti zubi vremenom počinju da se klate pa kao posljednja faza tog procesa nastaje potpuni gubitak zuba.
Kamenac se najčešće stvara u blizini izvodnih kanala velikih pljuvačnih žlijezda, a na zubima u gingivalnoj trećini zuba. Kod donjih zuba najčešće se stvara sa strane okrenute ka jeziku (lingvalna), a kod gornjih sa strane okrenute ka obrazima (bukalna).
Najbolji način da sačuvate zube od kamenca je da spriječite njegovo stvaranje a evo i kako:
*redovno održavanje oralne higijene – pravilna tehnika, dovoljna dužina pranja zuba (3 minuta), učestalost (ujutro i uveče), redovnost,
*korištenje konca za zube,
*povremeno korištenje vodica za ispiranje usta,
*uklanjanje mekih naslaga,
*redovna posjeta satomatologu.
Jednom stvoreni kamenac jedino može ukloniti stomatolog. Uklanjanje kamenca se može uraditi ručnim instumentima (mirtin list, srpasti intrument…) ili ultrazvučnim aparatom. Procedura je bezbolna i lagana za pacijenta. U zavisnosti od brzine svtaranja kamenca, preporučljivo ga je uklanjati jednom do dva puta godišnje.
Piše: Dr stomatologije Rade Mrdak
Ordinacija „Apolonia“, Podgorica
Dodajte komentar